Türk tiyatrosunda kavuk geleneğinin tarihi

Geleneksel Türk Tiyatrosu’nu temsil eden ve günümüze kadar gelmiş olan kavuk geleneği İsmail Dümbüllü sayesinde Dümbüllü kavuğu olarak anılıyor olsa da, ortaya çıkmasını sağlayan Kel Hasan Efendi’ydi. Kel Hasan Efendi’den sonra İsmail Dümbüllü’ye geçen kavuğun hikayesi ve yolculuğu şöyle…

Türk tiyatrosundaki kavuk geleneğinin kökü 1920’li yıllara dayanıyor. Türk tiyatrosunda kavuk geleneği tiyatromuzdaki tuluat ustalarının en renkli ismi Kel Hasan Efendi, güldürü tuluatının devamını sağlayacak olan öğrencisi İsmail Dümbüllü’ye sembolik bir nişane olarak kavuğunu teslim etmesiyle başladı.

Orta oyunu ve Tulûat (doğaçlama) sanatçısı İsmail Hakkı Dümbüllü, ustası Kel Hasan’dan devraldığı fesi, 1968’de oyuncu Münir Özkul’a devretmişti. Dümbüllü’nün Fesi yıllar boyunca Türk tiyatro oyuncuları arasında geleneksel bir törende devredilir; bu fes ve kavuk Türk tiyatro oyunculuğu mirasını temsil etmektedir. Dümbüllü, Özkul’u 1967-1968 yılları arasında Arena Tiyatrosu’nda. ‘Kanlı Nigar’ piyesindeki ‘Kavuklu’ rolünde izlemiş; 1968 yılında Özkul’un yeteneğinin nişanesi olarak bir törenle Kavuk’u devretmiştir.

Daha sonra Dümbüllü’nün kavuğu; Münir Özkul tarafından 1989’da Ortaoyuncular Tiyatro Topluluğu’nun kurucusu Ferhan Şensoy’a devredilmiştir.İsmail Dümbüllü’nün Münir Özkul’a devrettiği Hasan Efendi’nin kavuğunu Ferhan Şensoy, Rasim Öztekin’e devretti. 4 yıldır kavuğu elinde bulunduran Rasim Öztekin yaptığı açıklama ile kalp rahatsızlığı nedeniyle tiyatroya veda ettiğini ve kavuğun yeni sahibinin Şevket Çoruh olduğunu açıklamıştır.

Bu gönderiyi Instagram'da gör

Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun simgesi kavuğu dört yıl önce ustam Ferhan Şensoy’den teslim aldım. Kavuğu aldığım yaz kalp yetersizliğinin yanına, ciddi ritm problemleri de eklenince doktorum canlı performansı yasakladı.Kalbim, Kavuk’lu olarak tiyatro yapmama izin vermedi. Aslında bir bakıma kalp hastalığı nedeniyle çok sevdiğim tiyatrodan malulen emekli oldum. Durum böyle iken kavuğu çok bekletmeden bir tiyatrocu kardeşime devretmeye karar verdim. Büyük özverilerle “Baba Sahne’yi” kuran, zorlu koşullarda tiyatro yapmaya ve tiyatroyu yaşatmaya çalışan Şevket Çoruh’a Türk tiyatrosuna bugüne kadar yaptığı ve yapacağı katkılardan dolayı kavuğu devredeceğim. Kavuk Devir Teslim Töreni, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin destekleriyle 20 Eylül’de Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Sahnesi’nde yapılacak. Tiyatroya gönül veren herkesi Kavuk Devir Teslim Töreni’ne bekliyoruz.”

Rasim Öztekin (@oztekinrasim)'in paylaştığı bir gönderi (27 Ağu, 2020, 1:35öö PDT)

Kavuk sırasıyla kimde oldu?

• Kel Hasan Efendi
• İsmail Dümbüllü (1940)
• Münir Özkul (1968)
• Ferhan Şensoy (1989)
• Rasim Öztekin (2016)
• Şevket Çoruh (2020)

İsmail Dümbüllü kimdir?

• İsmail Dümbüllü, geleneksel Türk Tiyatrosu’nun son temsilcisi; bir orta oyunu ve tuluat ustası.
• 1897 yılında İstanbul’un Üsküdar ilçesinde doğdu.
• Doğaçlama türündeki oyunlarıyla bilinen İsmail Dümbüllü, ustası Kel Hasan tarafından yetiştirildi.
• aşındaki kavuğunu öğrencisi İsmail Dümbüllü’ye veren Kel Hasan, Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda bir akım başlattı ve Dümbüllü Kavuğu ortaya çıktı.
• Tarihler 30 Ekim 1973’ü gösterdiğinde trafik kazası sonucu 75 yaşında hayata gözlerini yumdu.
• Cenazesi, 30 Ekim 1973 tarihinde açılan Boğaziçi Köprüsü üzerinden geçirilen ilk kişidir.
• Dümbüllü, Karacaahmet Mezarlığı’na gömülmüştür.